الگوی ارائه‌‌ خدمت در حوزه سلامت با مرکزیت «رفق» به عنوان محور رابطه‌ی پزشک و بیمار

چکیده: نظام‌های سلامت، مسئولیتی حیاتی نسبت به افراد، در طول دوره‌ی زندگی‌شان دارند. از مهم‌ترین کارکردهای هر نظام سلامت، ارائه‌ی خدمت است. ارائه‌ی خدمت در نظام سلامت، محل تلاقی افراد و سازمان­هایی به عنوان ارائه‌دهندگان خدمات و دریافت­‌کنندگان خدمات با یکدیگر است. «پزشک» به عنوان پیشتاز طرف ارائه‌دهندگان خدمات و به دلیل دانش خود، نقش اصلی را در تعیین اولویت مداخلات ایفا می‌کند و «بیمار» نیز در کانون دریافت این خدمات حضور دارد. ارتباط پزشک و بیمار در قلب طبابت جای دارد و سنگ زیربنای مراقبت­های مؤثر پزشکی توصیف شده است. پژوهش حاضر با درک اهمیت این ارتباط، به تبیین چگونگی ابعاد آن با استفاده از روایات و منابع روایی پرداخته است. جهت تحقق این هدف، چهار مرحله شامل شناسایی کلی اوصاف پزشک در روایات، استخراج مؤلفه‌های معنایی رفق، استخراج مراحل رابطه‌ی پزشک و بیمار و تبیین دلالت­های معنایی رفق در این رابطه طی شده است. در هر مرحله، داده‌ها از طریق روش کتابخانه­ای و یا مصاحبه کیفی جمع‌آوری و نهایتاً برای تحلیل آن‌ها، از روش تحلیل اجتهادی توسط خبرگان استفاده شده است.  با بررسی روایات مشخص شد که صفات مشتق از «رفق» پررنگ‌ترین نقش را در رابطه‌ی پزشک و بیمار ایفا می‌کنند، لذا مصادیق رفق و مؤلفه‌های معنایی آن در شئون مختلف این رابطه و سیر مداخلات پزشک شناسایی شد. رفق معنای جامعی داشته به گونه­ای که می­تواند سایر صفات مطلوب یک پزشک را نیز پوشش دهد و در نگاهی کلان­تر از آن برای طراحی یک نظام ارائه خدمت بهره برد.

نوشته‌ی حاضر، یکی از مقالات کتاب “جغرافیای مشترک: سلامت و علوم انسانی” است که می‌توانید جهت خرید و مطالعه‌ی آن، روی تصویر زیر کلیک کنید.